Table of Contents
प्रस्तावना
मानवजातीच्या आध्यात्मिक इतिहासात अनेक संत, साधक, आणि महात्मे झाले ज्यांनी ईश्वरप्राप्तीचा अद्भुत अनुभव घेतला. पण काहींचे जीवन परमेश्वरात विलीन होण्याच्या अद्भुत अवस्थेचे प्रतीक ठरते. अशाच संतांपैकी एक म्हणजे महानत्यागी बाबा जुमदेवजी महाराज — ज्यांनी आत्मसाक्षात्काराचा सर्वोच्च टप्पा म्हणजे विदेहावस्था प्राप्त केली.
२५ ऑगस्ट १९४८ रोजी, श्रावण वद्य षष्टीच्या दिवशी, बुधवारच्या शुभप्रहरात, बाबांनी एका भगवंताची प्राप्ती केली आणि त्या दिवसापासून ते निराकार अवस्थेत गेले. हीच ती विदेहावस्था, जिथे मन, शरीर आणि आत्मा पूर्णपणे परमेश्वरात विलीन होतो.
परमेश्वरप्राप्तीचा क्षण
त्या दिवशीचा प्रसंग अत्यंत अलौकिक होता. बाबा जुमदेवजी परमेश्वरात इतके एकरूप झाले की त्यांच्या देहात कोणतीही हालचाल नव्हती. ही दिव्य स्थिती पाहून त्यांच्या कुटुंबीयांना चिंता वाटू लागली. त्यांना वाटले की बाबा या अवस्थेतून मुक्त व्हावेत.
त्यामुळे सर्व मंडळींनी एकत्र येऊन परमेश्वराकडे प्रार्थना केली:
“हे भगवन्, सेवक की यह स्थिती कबतक रहेगी? आप सेवक को इस स्थिती से मुक्त किजीये।”
तेव्हा परमेश्वररूपी बाबांनी उत्तर दिले –
“अब सेवक भगवान का हो गया, न कि किसी का रहा। मेरा सर सेवक का धड और सेवक का सर मेरा धड – ऐसा विलीन हो गया है।”
हे शब्द दर्शवतात की बाबा आणि परमेश्वर यांचे अस्तित्व एकरूप झाले होते.
दैवी आदेश आणि चैतन्य जागृती
या स्थितीनंतर बाबांनी आपल्या घरच्यांना एक महत्त्वपूर्ण दैवी आदेश दिला. त्यांनी सांगितले की, “सेवक एकाच वेळी फक्त साधे भोजन करतील — दाल, चावल, सब्जी आणि घी. आणि कोणत्याही स्त्रीची सावली सेवकावर पडू नये.”
हा आदेश त्यांच्या दैवी शक्तीचे प्रतीक होता. कारण परमेश्वराने त्यांना एक अद्वितीय चैतन्य जागृती दिली होती — जी आजही असंख्य लोक मानतात.
याच दिवसापासून त्यांच्या जेष्ठ वहिनी सीताबाईंच्या अंगात येणारी पार्वती शक्ती बंद झाली. घरातील दुःख, भूतबाधा, आणि अंधश्रद्धा नाहीशा झाल्या. बाबा जुमदेवजींच्या घरात शांती आणि प्रसन्नता पसरली.
अंधश्रद्धेपासून सत्यमार्गाकडे प्रवास
बाबांच्या कुटुंबात काही सण पाळले जात नव्हते — विशेषतः पोळा सण. परंतु परमेश्वरप्राप्तीनंतर बाबांना आदेश मिळाला की पोळा साजरा करावा.
श्रावण अमावस्येच्या दिवशी पोळ्याचा सण साजरा करण्याचे ठरले. त्या दिवशी सकाळीच घराच्या दारात एक भला मोठा साप गुंडाळी घालून बसला होता. इतर कोणालाही तो दिसला नाही, पण बाबांना मात्र तो दिसला.
बाबांनी त्या सापाच्या डोक्यावर हलक्या काठीने मारले, आणि तो तत्काळ मृत झाला. हे पाहून बाबा म्हणाले,
“हा साप म्हणजे भूताच्या रूपात अडकलेली आत्मा होती, जी आज मोक्ष पावली.”
त्या घटनेनंतर घरातील भूतबाधा आणि संकटे कायमची नाहीशी झाली. घर चैतन्याने भरले आणि शांती लाभली.
विश्वातील एकच डोळा आणि भयाचा अनुभव
विदेहावस्थेत असताना बाबा जुमदेवजींना विश्वात एकच मोठा डोळा सतत दिसत होता. हा अनुभव त्यांना घाबरवणारा होता. त्यांनी आपल्या जेष्ठ बंधू बाळकृष्णजींना सांगितले:
“भैया, मुझे इस घर में विश्व में एक ही आँख दिखाई देती है। वह देखकर मुझे डर लगता है। मैं तेरे पास सोऊँगा।”
ते त्यांच्या घरी झोपायला गेले. रात्री त्यांना बाबा हनुमानजींची विशाल आकृती दिसायची. बाबा म्हणायचे – “तू बाबा हनुमानजीला सांग की माझ्या भावाच्या मागे लागू नकोस.”
बाळकृष्णजी प्रत्येक वेळी कापूर लावून प्रार्थना करत. हाच अनुभव सिद्ध करतो की बाबा पूर्णपणे परमेश्वरात विलीन झाले होते.
तीन महिन्यांची विदेहावस्था
बाबांची ही विदेहावस्था सुमारे तीन महिने टिकली. त्या काळात ते निराकार अवस्थेतच होते. एका दिवशी त्यांनी आपल्या कुटुंबीयांना सांगितले –
“घरवाले सुनो, आप सब लोग तीन महिनेतक भगवान से विनंती करो की हमारे भाई की यह अवस्था समाप्त कर उसे गृहस्थी में रखो।”
त्याप्रमाणे सर्वांनी रोज सकाळी सूर्य उगवण्यापूर्वी कापूर आणि अगरबत्ती लावून प्रार्थना केली. तीन महिन्यांनंतर, एका सकाळी बाबा शुद्धीवर आले.
शुद्धीप्राप्तीनंतर नवे जीवन
बाबांची विदेहावस्था संपली आणि ते पुन्हा सर्वसाधारण जीवनाकडे वळले. त्यांनी आपल्या कुटुंबाच्या निर्वाहासाठी उद्योग सुरू केला. या वेळी त्यांचे वय अडावीस वर्षे होते.
परमेश्वरप्राप्तीनंतर त्यांचे नाव आणि कार्य सर्वत्र पसरले. लोक त्यांना भेटू लागले, त्यांच्या मार्गदर्शनाखाली सेवक बनू लागले. अशा प्रकारे त्यांनी ‘सद्‌गुरु समर्थ बाबा जुमदेवजी’ म्हणून ओळख मिळवली.
‘महानत्यागी’ पदवी
५ ऑगस्ट १९८४ रोजी त्यांच्या सेवकांनी त्यांना ‘महानत्यागी’ ही पदवी बहाल केली. त्यानंतर १६ ऑगस्ट १९८४ पासून सर्व सेवक त्यांना ‘महानत्यागी बाबा जुमदेवजी’ म्हणून संबोधू लागले.
त्यांचा जीवनप्रवास मानवतेसाठी प्रेरणादायी ठरला. त्यांनी दाखवले की खरी साधना म्हणजे सेवा, समर्पण आणि एकता.
अध्यात्मिक संदेश
बाबांच्या विदेहावस्थेचा अर्थ केवळ अलौकिक चमत्कार नसून तो मानवतेसाठीचा संदेश आहे —
- अंधश्रद्धेपासून मुक्त व्हा
- परमेश्वराची निस्सीम भक्ती करा
- सेवा हीच साधना समजा
- आणि मनुष्यत्व हेच धर्म समजा
त्यांच्या जीवनातून हे स्पष्ट होते की परमेश्वरप्राप्ती म्हणजे देह सोडणे नव्हे, तर देहातून ईश्वर प्रकट होणे होय.
निष्कर्ष
महानत्यागी बाबा जुमदेवजींची विदेहावस्था ही मानवतेच्या अध्यात्मिक इतिहासातील एक अद्भुत घटना आहे. त्यांच्या जीवनातून आपल्याला शिकायला मिळते की परमेश्वराची प्राप्ती आणि सेवा हेच जीवनाचे खरे उद्दिष्ट आहे.
आजही त्यांच्या आश्रमात प्रसन्नता, चैतन्य आणि शांती अनुभवायला मिळते. कारण तेथे आजही ती दैवी शक्ती चोवीस तास जागृत आहे — जी प्रत्येक भक्ताच्या अंतःकरणात प्रेम, सेवा आणि सत्याची प्रेरणा जागवते.
🌸 परमात्मा एक 🙏 सेवा हीच साधना 🌸
प्रतिक्रिया व्यक्त करा